Του Δημήτρη Ρομποτή*
Χτες το βράδυ είχα πάει στο φημισμένο «Κάρνεγκυ Χωλ» για μια ασυνήθιστη, από πλευράς μου τουλάχιστον, συναυλία η οποία ήταν αποτέλεσμα πολλών συνεργειών οργανωτικά ενώ προσέφερε και μια πανδαισία ακουσμάτων από καλλιτεχνικής πλευράς. Οικοδεσπότες ήταν ο ομογενής, βραβευμένος με «Γκράμμυ», πιανίστας Ντίνος Καρτσωνάκης και η τραγουδίστρια σύζυγός του Σέρυλ. Μαζί τους μια πανστρατιά καλλιτεχνών, η βραβευμένη με πέντε(!) Γκράμμυ Σάντυ Πάτι, ο Λορνέλ Χάρις, η επίσης πολυβραβευμένη «Philadelphia Boys Choir» που έχει εμφανιστεί και στην Ελλάδα, η συμφωνική ορχήστρα «Denver High Mile», μέλη της χορωδίας του Χριστιανικού Κέντρου του Μπρούκλιν που ανήκει στην εκκλησία του Ευαγγελιστή Δρος Μπερνάρ η οποία έχει πάνω από 30.000 μέλη, και η σύζυγος του ηθοποιού Ντένζελ Γουάσινγτον, Πωλέτα. Την εκδήλωση έκλεισε η κόρη του Ντίνου, Χριστίνα Μπον, η οποία διηύθυνε την ορχήστρα σε μία δική της σύνθεση αφιερωμένη στα θύματα του Ολοκαυτώματος.
Η βραδιά που συγκέντρωσε τα μεγαλύτερα ονόματα στον χώρο της Ευαγγελικής μουσικής των ΗΠΑ, έγινε προς τιμήν του Ισραήλ και της 65ης χρονιάς από την ίδρυσή του. Το οργανωτικό κόστος της συναυλίας ανήλθε στις 250.000 δολάρια και καλύφτηκε από χορηγίες εύπορων πιστών ενώ τα έσοδα από τα εισιτήρια θα διατεθούν για την ενίσχυση δύο οργανώσεων που παρέχουν συσίτια σε φτωχούς του Ισραήλ (Εβραίους και μη). Οπως ανέφερε ο εκπρόσωπος της μίας εκ των οργανώσεων, μπορεί η χώρα να είναι από τις πιο πλούσιες ή τουλάχιστον να δίνη αυτή την εντύπωση, αλλά ένα στα τρία παιδιά υποσιτίζονται. Ως γνωστόν οι Ευαγγελικοί στις ΗΠΑ είναι από τους πλέον φανατικούς υποστηρικτές του Ισραήλ επειδή πιστεύουν ότι προϋπόθεση για τη Δευτέρα Παρουσία είναι να υπάρξη εβραϊκό κράτος στα ιστορικά του σύνορα. Για τον λόγο αυτό υποστήριξαν με πάθος τον Πρόεδρο Μπους στον καταστροφικό πόλεμο εναντίον του Ιράκ.
Αν και οι Ευαγγελικοί στις ΗΠΑ ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια και επηρεάζουν υφολογικά τη χώρα όσο ίσως καμμιά άλλη κοινωνική ομάδα (αυτοί είναι η Αμερική σε τελική ανάλυση και είδαμε την ισχύ τους στην πράξη κατά την οκταετία Μπους. Οι Ευαγγελικές εκκλησίες επίσης έχουν παραδοσιακά παίξει ρόλο καταλύτη στους αγώνες των μαύρων και ακόμη παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνική συνοχή τους. Ακόμη και ο Πρόεδρος Ομπάμα είναι εν πολλοίς προϊόν αυτής της παράδοσης όπως και πολλοί άλλοι προοδευτικοί Αφροαμερικανοί ηγέτες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μη εξαιρουμένου), εντούτοις από τη φιλελεύθερη διανόηση αντιμετωπίζονται ως περιθωριακοί και οι προθέσεις τους με άκρα δυσπιστία. Για να είμαι ελικρινής και η δική μου αντιμετώπιση κινείται στο ίδιο μήκος κύμματος, ωστόσο αναγνωρίζω ότι είναι μια πάρα πολύ μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα για να απορρίπτεται συλλήβδην και με συνοπτικές διαδικασίες.
Η χτεσινή εμπειρία αποτέλεσε έκπληξη για μένα κατά αρχάς από καλλιτεχνικής πλευράς. Το πολυμελές (πάνω από 50 καλλιτέχνες) και πολυποίκιλο μουσικό σχήμα δημιούργησε μια φαντασμαγορική και συνάμα κατανυκτική ατμόσφαιρα. Τους διάφορους ύμνους, κάποιοι από τους οποίους γνωστοί και πέραν από τους Ευαγγελικούς κύκλους, συνόδευαν οι εκστασιασμένοι παριστάμενοι, όρθιοι με υψωμένα τα χέρια και λικνιζόμενοι στον ρυθμό όπως στις εκκλησίες των μαύρων. Το δεύτερο μέρος του προγράμματος ξεκίνησε με το «Chariots of Fire» του Βαγγέλη Παπαθανασίου το οποίο απέδωσε εξαιρετικά ο Ντίνος Καρτσωνάκης στο πιάνο με τη συνοδεία της συμφωνικής ορχήστρας και της χορωδίας.
Ανά διαστήματα ανέβηκαν επί σκηνής ο γενικός πρόξενος του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη, εκπρόσωποι των οργανώσεων που ενισχύθηκαν οικονομικά από τη συναυλία και δύο ραβίνοι. Ολοι οι ομιλητές αναφέρθηκαν στους δεσμούς μεταξύ των Ευαγγελικών και του Ισραήλ με τρόπο που εξήρε την ενότητα και όχι τις όποιες πολύ σημαντικές διαφορές. Ανάμεσά τους κι’ο Ντίνος Καρτσωνάκης κάθε τόσο υπενθύμιζε την ελληνική του καταγωγή προσθέτοντας και ένα ακόμη στοιχείο, η απουσία του οποίου ήταν αισθητή ενώ θα μπορούσε κάλλιστα ήταν αλλιώς τα πράγματα.
Ο Ντίνος είναι γέννημα-θρέμα της Νέας Υόρκης και οι γονείς του ήρθαν εδώ αρχές του 20ού αιώνα από τα Χανιά. Αν και βαπτισμένος Ελληνορθόδοξος, η μητέρα του από πολύ μικρή ηλικία τον πήγε σε μια Ευαγγελική εκκλησία οπότε μεγάλωσε σ’αυτή την παράδοση (όπως έγινε με τον Τζον Μπραδήμα και τον Σπύρο Αγκνιου οι οποίοι μεγάλωσαν Επισκοπελιανοί). Σε εκείνη την εκκλησία ανακάλυψε την έφεσή του στο πιάνο και τη θρησκευτική μουσική και με τα χρόνια έγινε ένας από τους κορυφαίους ερμηνευτές στο είδος με συναυλίες σε όλη την Αμερική και πολλά μέρη του κόσμου. Απόφοιτος της διεθνούς φήμης μουσικής σχολής «Τζούλιαρντ», ο Ντίνος Καρτσωνάκης κατάφερε να δημιουργήση γρήγορα το δικό του στυλ. Επί σειρά ετών είναι με τη σύζυγό του Σέρυλ, επίσης κορυφαία τραγουδίστρια θρησκευτικών ύμνων, παρουσιαστές ενός από δημοφιλέστερα τηλεοπτικά προγράμματα στο Μιζούρι όπου διαμένουν.
Με τον ερχομό του στη Νέα Υόρκη, ο κ. Καρτσωνάκης επισκέφτηκε τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο και τον προσκάλεσε στη συναυλία. Κάλεσε επίσης τους γενικούς προξένους Ελλάδος και Κύπρου, όπως και τους μόνιμους αντιπροσώπους στον ΟΗΕ διότι ήθελε, όπως είπε, να είναι και η παρουσία των Ελλήνων αισθητή στο «Κάρνεγκυ». Δυστυχώς, κανένας δεν ανταποκρίθηκε, ο δε αρχιεπίσκοπος δεν έστειλε ούτε κάποιον αντ’αυτού (ούτε τον π. Μαρκ Αρι που είναι και πιο «ξύπνιος» από τους άλλους σ’αυτά τα θέματα). Θρησκευτικός περιορισμός δεν υπήρχε, γιατί ο Σεβασμιώτατος συμπροσεύχεται με εκπροσώπους διαφόρων δογμάτων και θρησκειών όταν τον καλεί ο πρόεδρος στον Λευκό Οίκο, ενώ έχει επισκεφτεί και διάφορους μη Ορθόδοξους λατρευτικούς χώρους. Να μην ξεχνάμε δε, ότι και η διασημότερη φωτογραφία ενός από τους προκατόχους του, του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου, είναι με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στη Σέλμα της Αλαμπάμας.
Είναι απόλυτο δικαίωμα του αρχιεπισκόπου να κρίνη πού θα πάει και πού δεν θα πάει, αλλά χτες το βράδυ θεωρώ ότι έχασε μια ευκαιρία να υπενθυμίση σε δύο χιλιάδες άτομα, ανάμεσά τους και ηγετικούς παράγοντες, ότι συνδετικός κρίκος μεταξύ Ιουδαϊσμού και Ευαγγελικών είναι ο …Ελληνισμός μέσω του οποίου αναπτύχτηκε και διαδόθηκε ο Χριστιανισμός. Θα μπορούσε επίσης να υπενθυμίση ότι και το Οικουμενικό Πατριαρχείο διάγει βίον αβίωτον σε μια μουσουλμανική, κατά βάση, χώρα και πως εκτός από το Ισραήλ οι Χριστιανοί είναι καιρός να βοηθάνε και τους άλλους Χριστιανούς. Κι’αν ήθελε να είναι ακόμη πιο «δημιουργικός» θα μπορούσε να προτείνη στον κ. Καρτσωνάκη να συμπεριλάβη την παιδική χορωδία της Αρχιεπισκοπής στο πρόγραμμα, να δουν και οι Ευαγγελικοί ότι υπάρχει και άλλη χριστιανική μουσική.
Κι’αν ο Σεβασμιώτατος έχασε μια ευκαιρία (άνευ εξόδων και ιδιαίτερης προσπάθειας) προβολής της Ορθοδοξίας, το αυτό ισχύει εις διπλούν για τους εδώ διπλωμάτες Ελλάδος και Κύπρου. Με όλο τον σεβασμό, αλλά αυτή την εποχή είναι πολυτέλεια να αφήνωνται τέτοιες ευκαιρίες τη στιγμή που ο Ελληνισμός έχει ανάγκη φίλων όσο ποτέ. Η συμμετοχή, ενδεχομένως και σύντομη ομιλία, των προξένων Ελλάδος και Κύπρου σε μία εκδήλωση που οργάνωσε Ελληνοαμερικανός προς τιμήν του Ισραήλ, θα έδινε τα δικά της μηνύματα και πέραν από το συμβολικό επίπεδο, θα συνέβαλε στο να δημιουργηθούν γέφυρες και δίαυλοι επικοινωνίας. Ο πρώην πρέσβης της Κύπρου στην Ουάσιγκτον Ανδρέας Κακουρής διείδε ευφυώς τη δυνατότητα συνεργασίας με τους Ευαγγελικούς για την προώθηση του Κυπριακού με άξονα την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαιτέρως θρησκευτικών χώρων, στα κατεχόμενα από τους Τούρκους. Είχε μάλιστα σειρά επαφών μαζί τους και τους διένειμε ειδικό βίντεο στο οποίο φαινόταν το μέγεθος της καταστροφής.
Ο Ντίνος Καρτσωνάκης θα παρουσιάση το χτεσινοβραδυνό υπερθέαμα στο «Κένεντυ Σέντερ» της Ουάσινγτων την επόμενη χρονιά. Ισως οι εκεί διπλωματικές αρχές Ελλάδος και Κύπρου να δουν τη δυνατότητα έτοιμης και ανέξοδης προβολής των εθνικών θεμάτων με περισσότερη δημιουργικότητα και λιγότερη επιφύλαξη …
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος και εκδότης του περιοδικού ΝΕΟ με έδρα τη Νέα Υόρκη.
