Του Δημήτρη Ρομποτή*
Εσχάτως, όχι τόσο για λόγους δικαιοσύνης, όσο εξαιτίας της στριμοκωλίασης που έχουν επιφέρει εν Ελλάδι τα απανωτά μνημόνια, έχει ξεπεταχτεί, όπως τη Ρωμιοσύνη του Γιάννη Ρίτσου, το θέμα της αποπληρωμής του καταναγκαστικού δανείου που υποχρέωσε το Γ’ Ράιχ την κατοχική κυβέρνηση των Αθηνών να συνομολογήση. Με σημερινά δεδομένα, το ύψος του ποσού που απομένει να πληρώση η Γερμανία στην Ελλάδα είναι ηλιγγιώδες, κάποιοι λένε ότι ξεπερνάει τα 50 δις Ευρώ, άλλοι ισχυρίζονται ότι είναι ακόμη περισσότερα. Είπα ότι απομένει να εξοφλήση η Γερμανία, διότι μέχρι το 1944 η κυβέρνηση του Χίτλερ είχε καταβάλει 19 δόσεις, αναγνωρίζοντας δηλαδή την υποχρέωση να αποπληρώση το ποσό με τους προβλεπόμενους, άκρως ευνοϊκούς, τόκους. Εν συνεχεία το Γ’ Ράιχ κατέρρευσε, ακολούθησε ο εμφύλιος και το θέμα «ξεχάστηκε» όπως ξεχάστηκαν και οι αποζημιώσεις για τις καταστροφές που προκάλεσαν οι Ναζί στην Ελλάδα.
Στο σημείο αυτό και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, να διευκρινίσω ότι είναι άλλο το θέμα του δανείου σε χρυσό που εξαναγκάστηκε να παράσχη η Ελλάδα στους κατακτητές και άλλες οι επανορθώσεις για τις καταστροφές που προξένησαν, θέμα το οποίο επίσης απέφυγαν χάρη στην παρέμβαση των ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που θέλησαν να δώσουν μια ανάσα στη «νικημένη» Ντοϊτσλάνδη, υποχρεώνοντας τις «νικήτριες» χώρες, ανάμεσά τους και την κατεστραμμένη Ελλάδα, να κάνουν τουμπεκί και να ξεγράψουν τις αποζημιώσεις. (Στην περίπτωση των Καλαβρύτων, μετά τη σφαγή οι Γερμανοί έφτιαξαν ένα …χιονοδρομικό κέντρο. Επέτρεψαν επίσης και σε καμμιά 300.000 Ελληνες να πάνε στη Γερμανία ως μετανάστες σε συνθήκες παρόμοιες με των Μεξικανών εδώ. Και επισκέφτηκε ο Αντενάουερ τη Σαντορίνη, δίνοντας «σήμα» στους «νικημένους» συμπατριώτες του που άρχισαν λίγα χρόνια αργότερα να κατακλύζουν τα ελληνικά νησιά όπου δεν μπορούσαν πλέον να πάνε οι Ελληνες μετανάστες, χωμένοι στις φάμπρικες και στους καμπινέδες που καθάριζαν ως ανιδίκευτοι).
Στην περίπτωση του κατοχικού δανείου η Ελλάδα έχει σοβαρές πιθανότητες να βρη άκρη. Δεν είναι τυχαίο που μόλις ανέκυψε το θέμα, ο παγερά ψύχραιμος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, ούτε καν ο Εξωτερικών, ο κ. Σόιμπλε βγήκε τσαντισμένος και όχι μόνο δήλωσε ότι τέτοιο θέμα δεν υφίσταται, αλλά με ύφος σεξουαλικά στερημένης δασκάλας πάλαι ποτέ ελληνικών δημοτικών σχολείων, συνέστησε στα «κακά παιδιά» να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις και να αφήσουν τα όνειρα. Επειδή ο ίδιος είναι οικονομολόγος κι’όχι διπλωμάτης, ο πανικός του τον εξέθεσε (και τον εξέχεσε), γιατί άμα δεν υπάρχει θέμα, όπως λες, δεν σπεύδεις αναρμοδίως μάλιστα, να απαντήσης κι’ούτε απειλείς εμμέσως πλην σαφώς ότι θα κλείσης την κάνουλα των δανείων αν το ανύπαρκτο, κατά τα άλλα, θέμα εξακολουθήση να προβάλεται. Ηταν τόσο μαλακισμένη η παρέμβαση Σόιμπλε που μέχρι και η αντίδραση του Αβραμόπουλου, ο οποίος υπενθύμισε ότι η εξόφληση του κατοχικού δανείου και η συμμόρφωση της Ελλάδος με τις διατάξεις των μνημονίων είναι δύο διαφορετικά θέματα, φάνταζε ευφυής.
Οτι το θέμα αποπληρωμής του κατοχικού δανείου πονάει τους Γερμανούς φαίνεται κι’από το γεγονός ότι στις μνημονιακές συμβάσεις δανειοδότησης της Ελλάδος (αυτές που δεν διάβασαν οι Ελληνες βουλευτές λόγω περιορισμένου χρόνου, όπως είχε πει ο κ. Λοβέρδος) υπάρχει ειδική ρήτρα που απαγορεύει τον συμψηφισμό δανείων. Να μην μπορή δηλαδή η Ελλάδα να πη ότι σας χρωστάμε τόσα, μας χρωστάτε τόσα, θα σας δώσουμε τη διαφορά. Οι Γερμανοί δεν αφήνουν τίποτα στη τύχη, αλλά και το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται κι’αν δεν με πιστεύετε ρωτήστε τον Στρος Καν που επίσης είναι οικονομολόγος, παρεπιπτόντως.
Τώρα, ενώ είναι ενθαρρυντικό ότι εγείρεται επιτέλους το θέμα αποπληρωμής του κατοχικού δανείου, χρειάζεται μεγάλη προσοχή, σοβαρότητα και μελέτη, κυρίως δε να μη γίνη αντικείμενο λαϊκίστικης εκμετάλλευσης διότι θα εκφυλιστή και θα μετατραπή σε μπούμερανγκ. (Η σύγχρονη ελληνική ιστορία βρίθει τέτοιων περιπτώσεων και το Κυπριακό έρχεται αμέσως στον νου.) Πρώτα από όλα, η κυβέρνηση, σε συνεργασία, αν είναι δυνατόν, με όλα τα κόμματα, θα πρέπη να αναθέση σε επιτροπή ειδικών, χωρίς φανφάρες και τις γνωστές αηδίες, να ερευνήση το ζήτημα ενδελεχώς και να σχηματίση τον ανάλογο φάκελλο. Αυτό δεν μπορεί να γίνη από τη μιά μέρα στην άλλη και καλύτερα. Παρασκηνιακά, η κυβέρνηση μπορεί επίσης να μεταφέρη στην κ. Μέρκελ το μήνυμα ότι της κάνει χάρη να μην ανακινήση επισήμως το ζήτημα πριν τις γερμανικές εκλογές του Οκτωβρίου (αν δεν κάνω λάθος). Επιπλέον, η εκκίνηση της διαδικασίας αυτή την εποχή με τη δημοσιοποίηση που σίγουρα θα λάβη στη Γερμανία, σίγουρα θα επηρεάση αρνητικά τον ερχομό Γερμανών περιηγητών στην Ελλάδα που φέτος αναμένεται να έχη αυξηντικές τάσεις. Οι τουριστικές περιοχές της χώρας έχουν ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε αυτή τη σεζόν και δεν είναι σοφό να προκύψουν τέτοιου είδους θέματα μόλις πάει να αρχίση.
Χώρια που αν είναι να καρποφορήση η προσπάθεια, η κυβέρνηση θα πρέπη να χειριστή το θέμα με τρόπο που να αγγίζη το συναίσθημα δικαίου του γερμανικού λαού. Κι΄αυτό χρειάζεται χρόνο, επιτελικό σχεδιασμό και πολύπλευρη ενημερωτική «επίθεση», όχι πυροτεχνήματα και κορώνες για εσωτερική κατανάλωση. Στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα ίσως η αποπληρωμή του κατοχικού δανείου να είναι και η τελευταία ρεαλιστική ελπίδα σωτηρίας σε ό,τι είναι να απομείνη από την Ελλάδα που γνωρίζαμε …
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος και εκδότης του περιοδικού ΝΕΟ με έδρα τη Νέα Υόρκη.
