Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΟΜΠΟΤΗ*
Επειδή δεν έχει γίνει ποτέ κάποια σοβαρή, επιστημονικώς, μελέτη η οποία να αναλύη κατά πόσον η συλλογική ευπεψία (ή δυσπεψία) συμβάλει ή όχι στην εν γένει διανοητική ανάπτυξη ενός λαού, αναγκαστικά θα βασιστώ σε γνωστά στοιχεία και παραδείγματα προκειμένου να ρίξω λίγο έστω φως στο πολύ σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, αυτό θέμα που αναφορικά με τους ανά τον κόσμο Ελληνας, καθίσταται εκ των πραγμάτων εθνικό και πολύ πιο μπροστά από πλευράς προτεραιότητος σε σχέση με άλλα, πλέον προβληθέντα, όπως το Κυπριακό, Μακεδονικό, Αιγαίο, ΑΟΖ, Γιουροβίζιον κλπ. Εκεί ίσως να βρίσκεται το κλειδί και της ανάκαμψης, όχι στα με οποιοδήποτε όνομα μνημόνια που προσπαθούν εις μάτην να επιβάλλουν οι δανειστές σε έναν λαό ατίθασο σαν το άλογο της Φεράρι και της ποδοσφαιρικής ομάδος της Λαρίσης …
Οπως έχουν δείξει τα αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως στην Εφεσσο αν δεν απατώμαι, υπήρχαν ανεπτυγμένης μορφής δημόσια αποχωρητήρια τα οποία αν και η λέξη αποχωρητήριο υποδηλώνει κάποιου είδους απομάκρυνση από τον κοινό, δημόσιο χώρο, κάθε άλλο παρά τέτοιου είδους ήταν. Είχαν περίοπτη θέση η δε αφόδευσις ήτο κοινή εμπειρία, δηλαδή στην αίθουσα υπήρχε κάτι σαν πάγκος σε σχήμα Π με τρύπες ανα μικρά διαστήματα όπου μπορούσε να καθίση ο καθένας να κάνη την εξωστρέφειά του (έτσι εγίνετο αντιληπτός ανέκαθεν ο καινοφανής αυτός πολιτικός όρος) και να δη και κανέναν άνθρωπο να ανταλλάξη δυο κουβέντες – τότε δεν υπήρχαν εφημερίδες. Το νερό από κάτω ήταν συνεχούς ροής και έτσι επιτυγχάνετο η καθαριότητης και η αποφυγή εντόνου δυσοσμίας, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Εκεί λοιπόν μαζεύονταν διάφοροι φιλόσοφοι, επισκέπτες, μαθητές και γενικά άνθρωποι διανοούμενοι, των γραμμάτων και των τεχνών που θα λέγαμε σήμερα, και κατά τη διάρκεια της αφοδεύσεως ανέπτυσσαν συζητήσεις επί πολύ σημαντικών θεμάτων. Η φιλοσοφία σίγουρα οφείλει πολλά στα δημόσια αποχωρητήρια διότι η στιγμή της απελευθερώσεως, του «ριλίς» που λέμε αγγλιστί, όπως είμαι σίγουρος και εσείς θα έχετε νοιώσει, συνοδεύεται από υπέρμερτη αγαλλίαση και διανοητική υπερδιέγερση. Αισθάνεται κανείς απελευθερωμένος, έτοιμος να πετάξη στους αιθέρες, η φαντασία οργιάζει γόνιμα και εποικοδομητικά, για λίγα λεπτά έστω.
Λέγεται ότι και ο Μαρτίνος Λούθηρος αποφάσισε να επαναστατήση ενάντια στην παπική εξουσία κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου, απελευθερωτικού χεσίματος (υπάρχει αυτή η ιστορική εκδοχή, I’m not making this up, όσο κι’αν θα το ήθελα). Και είναι φυσικό. Οι βόρειοι λαοί εξαιτίας των εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών καταναλώνουν πολύ λίπος και ελάχιστα φρούτα, λαχανικά ή δημητριακά. Αποτέλεσμα είναι να στουμπώνουν, να είναι μονίμως πρησμένοι, σαν τον Πάνο τον Καμμένο δηλαδή, και γενικά να μην διακρίνωνται για την ευφορία και ευστροφία τους. Κάτι σαν μηχανές που λέμε εμείς οι ξύπνιοι της αειθαλούς ευκοιλιότητος. Για αυτό έχουν ανεπτυγμένους θεσμούς επειδή υστερούν σε ατομικό επίπεδο (κι’άλλη θεωρία μου βγήκε, αλλά μ’αυτήν θα ασχοληθώ σε άλλο σημείωμα κι’αφού κάνω το πρωϊνό «ριλίς» μου για να μου κόβη). Λογικό ήταν λοιπόν μετά το «ριλίς» ή «έκρηξη χαράς» για να θυμηθούμε και την παλιά διαφήμιση της ΚαϊΡ, ο Μαρτίνος Λούθηρος να δή το φως το αληθινόν ή έτσι νόμιζε τέλος πάντων (μια άλλη ιστορική εκδοχή τον θέλει να επαναστατή εναντίον του πάπα κατά τη διάρκεια καταιγίδας με πολλά αστραπόβροντα. Προσωπικά, πιο πολύ τον βλέπω να πήρε τη μεγάλη αυτή απόφαση μετά από ένα καλό χέσιμο. Δεν αποκλείεται μάλιστα η φράση «θα σου ρίξω ένα χέσιμο» να έχη τις ρίζες της εκεί, αφού και στη μία περίπτωση – ενάντια στον πάπα – και στην άλλη – βρίσιμο – συνεπάγεται «ριλίς»).
Λόγω χώρου δεν μου επιτρέπεται παραιτέρω ανάλυσις του θέματος, μια ματιά όμως στις σημερινές συνθήκες και μορφές της παγκόσμιας πολιτικής επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Ο Ομπάμας, για παράδειγμα, που τον έχει ταράξει η Μισέλ στις ίνες, τα δημητριακά, τα αντισκουριακά και γενικά την υγιεινή διατροφή, ενεργείται τακτικώς (δύο με τρεις φορές την ημέρα λένε οι πληροφορίες μου), είναι σαν σουβλί και κινείται αστραπιαία. Το ίδιο και ο Πούτιν που έχει τόση πολλή ενέργεια ώστε για «σπορ» εμβολιάζει τίγρεις στη Σιβηρία με τις ίδιες ουσίες που κάποτε εμβολίαζαν αντιφρονούντες για να τους συνετίσουν. Η κυρά Αγκελα Μέρκελ από την άλλη, φαίνεται ότι είναι δύσπεπτη, στουμπωμένη όσο κι’αν τρώη λίγο και προσεκτικά. Τη βλέπεις ότι δεν κάνει «ριλίς», τα κρατάει μέσα της. Το ίδιο κι’ο Σόιμπλε, αν και δεν είναι χοντρός, έχει κάτι το στριμμένο πάνω του χαρακτηριστικό δείγμα δυσπεψίας και μάλιστα σε επικίνδυνο βαθμό. Σύκα Καλαμάτας πρωί, μεσημέρι, βράδυ, μήπως και χέση να μας αφήση ήσυχους! Δεν τού’στελνε ένα φορτηγό ο Σαμαράς όταν ήταν πρωθυπουργός μήπως και χαλάρωνε λίγο ο χριστιανός, να μας χαρίσης κανένας δις!
Επαναλαμβάνω, το θέμα χρήζει περαιτέρω ιστορικής μελέτης, νομίζω όμως ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Θέλετε μήπως μεγαλύτερη απόδειξη από το γεγονός ότι ο εξυπνότερος λαός του κόσμου ενεργείται τακτικώς και απροσκόπτως, ακόμα κι’όταν όπως λέει, δεν έχει να φάη;
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος με έδρα τη Νέα Υόρκη.