Του Δημήτρη Ρομποτή*
Εξεμάνησαν οι καθ’έξιν και κατ’επάγγελμα “ευαίσθητοι” με την παρουσίαση της …μοκέτας για το καζίνο στο Ελληνικό που ενώ έχει ως έμπνευση τις Καρυάτιδες θυμίζει Δούρειο Ιππο. Δεν τους πείραξε όμως το τερατούργημα του Μουσείου της Ακροπόλεως – πρόκειται για ύβρι αφού το ίδιο το κτίριο είναι το “έκθεμα” εις βάρος των πραγματικών εκθεμάτων – και πιο πρόσφατα η τσιμεντοστοιχία του Πολιτιστικού Κέντρου Νιάρχος, ένα τετράγωνο πράγμα πλησίον της θαλάσσης για το οποίο έχω ανάμικτα αισθήματα. Και λογικό να μην πειραχτή η “αισθητική” τους στις δύο πρώτες περιπτώσεις, αφού πρόκειται για ιδρύματα πολιτιστικού χαρακτήρα, μη κερδοσκοπικά – υποτίθεται – ενώ το καζίνο εκφράζει τη χείριστη μορφή καπιταλισμού, είμαι μίασμα και μίασμα όχι επειδή είναι τζογαδορείο αλλά επειδή είναι αμερικανικής προέλευσης, αφετηριακώς καταραμένο δηλαδή (ενώ αν επρόκειτο να το φτιάξουν Αραπάδες – από το Αραψ, του Αραβος – δεν θα κουνιόταν κανένας)! Αυτό είναι το πρόβλημα και όχι η αισθητική του σχεδίου που σημειωτέον είναι συνεπής ως προς τα άλλα ξενοδοχεία-καζίνα (το “καζίνο” κλίνεται) της εταιρίας ενώ λαμβάνει υπόψη και την ιδιαιτερότητα του χώρου με μια (όχι και τόσο επιτυχημένη) αναφορά στις Καρυάτιδες. Το “Μοχίγκαν Σαν” δεν είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ούτε πολιτιστικός φορέας, είναι “μπίζνες” και μάλιστα του τομέα της διασκέδασης! Σκοπός του ξενοδοχείου-καζίνου είναι να ελκύη το είδος του κόσμου που πάει σ’αυτούς τους χώρους κι’όχι να αρέση στους υποτιθέμενα αισθητικώς λεπτεπίλεπτους. Και ό,τι κάνει το κάνει με δικά του κεφάλαια, εν αντιθέσει με το Μουσείο της Ακροπόλεως που πληρώθηκε από τους φορολογουμένους …
Μ’άλλα λόγια, το πρόβλημα για μια ακόμη φορά το έχουμε εμείς κι’όχι η εν λόγω εταιρία η οποία κάνει τη δουλειά της όπως ξέρει. Εμείς αντιδρούμε απλώς από συνήθεια αφού η Αθήνα μας όχι μόνο δεν έχει αρχιτεκτονική ταυτότητα αλλά κραυγάζει την πλήρη έλλειψη στοιχειώδους αισθητικής εκ μέρους των κατοίκων της. Πρέπει να είσαι σε προχωρημένο στάδιο κανιβαλοποίησης για να μπορής να ζης σε μια τέτοια πόλη σχετικά ευτυχισμένος! Κι’όμως, έχεις το θράσος να θέλης να το παίξης και εκλεπτυσμένος αισθητικά, με τί κριτήρια όμως; Για πήτε μου, με ποιόν τρόπο το κτίριο του καζίνου θα κάνη ζημιά στην “αισθητική” του περιβάλλοντος χώρου; Το αντίθετο μπορεί να πη κανείς χωρίς τις παρωπίδες του φανατισμού, αποτελεί μια πολύ “challenging” αρχιτεκτονική πρόταση η οποία κάθε άλλο παρά σε αντίθεση έρχεται με τη διακηρυγμένη δημιουργία μιας ακόμη εμπορικής παραμυθούπολης στον χώρο του πρώην αεροδρομίου και νυν ανθρωπίνης χωματερής. Τί δηλαδή περίμεναν να φτιάξουν εκεί, τους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνος; Αυτοί κι’αν θα ήταν εκτός τόπου, αφού πώς νοούνται κήποι στην …έρημο του τσιμέντου;
Στο σημείο αυτό να πω, για να αποφευχθούν τυχόν παρεξηγήσεις, ότι είναι δικαίωμα καθενός να έχη άποψη επί παντός επιστητού και να την εκφράζη. Αυτό κάνω και εγώ τώρα. Αλλωστε, κανένα μεγάλο έργο, ο Πύργος του Αϊφελ, έρχεται στον νου ακόμη και η ίδια η Ακρόπολις την εποχή του Περικλέους, δεν έτυχε αμέσως καθολικής αποδοχής. Είναι ο χρόνος που τελικά καταξιώνει ένα οικοδόμημα καθώς δένεται σταδιακά με την προϋπάρχουσα δομή. Εν προκειμένω όμως δεν μιλάμε καν για ένα κτίριο πολιτιστικού χαρακτήρα ούτε για μια δημόσιας χρήσης δημιουργία. Είναι ξενοδοχείο-καζίνο, υπερπολυτελών προδιαγραφών με συγκεκριμένη αισθητική άποψη. Δεν έχει κανέναν λόγο να συγκρίνεται με τον Παρθενώνα ή το Ζάππειο. Ας συγκριθή με άλλα ξενοδοχεία-καζίνα της ίδιας κατηγορίας, εφόσον τέτοια ανάγκη προκύψη στους όποιους υπερευαίσθητους.
Εχουμε υποτίθεται συμφωνήσει, μέσες άκρες, στην ανάγκη ξένων επενδύσεων αφού είναι ο μόνος τρόπος να μπη χρήμα στη χώρα άνευ δανεισμού. Από την άλλη όμως, κάνουμε κόνξες, το παίζουμε δύσκολοι σαν μαλακισμένοι βουτυρομπεμπέδες, σαν πρώην αρσακειάδες που λόγω της μοίρας και του μυαλού τους κατέληξαν στο μπουρδέλο. Οι διαμαρτυρίες μας είναι πουτανίστικες, δεν έχουν βάση, απλά μας κάνουν να αισθανόμαστε σημαντικοί στα μάτια μας, δίνουν κάποια αξία στη ματαιότητά μας με τον ίδιο τρόπο που αισθάνονται κυρίες οι …ψωλοπαιδεύτρες. Το γενικότερο χάλι της πρωτευούσης δεν μας πειράζει, μόλις όμως η Μοχίγκαν Σαν απεκάλυψε τη μακέτα της για το καζίνο άστραψε μέσα μας ο μπουρλοτιέρης! Η διαφορά είναι ότι το μπουρλότο το βάζουμε στο ίδιο μας το πλοίο, αυτό όμως δεν έχει σημασία, η εκτυφλωτική έκρηξη είναι το ζητούμενο κι’ας είναι να πάμε και εμείς μαζί! Η διεστραμμένη εκδοχή του Κουγκίου …
Το Ελληνικό όπως είδαμε από τα σχέδια, θα γίνη μία όαση νεοπλουτισμού στην Αθήνα και την Ελλάδα, και η εν γένει αισθητική του θα είναι σ’αυτά τα πλαίσια. Μπορεί κανείς μάλιστα να πη ότι τα έχουν ξεπεράσει προς το καλύτερο. Ο χώρος θα προσελκύση κόσμο υψηλών εισοδημάτων, θέσεις εργασίας θα ανοίξουν και μη πλούσιοι θα μπορούν να κάνουν τη βόλτα και το κομμάτι τους εκεί, ενώ και το κράτος θα εισπράτη ουκ ευκαταφρόνητους φόρους. Ο δε πλούτος, θα διαχυθή και στις γύρω περιοχές δημιουργώντας παραιτέρω οικονομική άνθηση, όπως έχει γίνει και σε άλλες πόλεις του κόσμου. Δεν πρόκειται για ιδανική εξέλιξη αλλά η εναλλακτική εκδοχή είναι αυτή που έχουμε μέχρι τώρα, για τόσα χρόνια αφότου έκλεισε το αεροδρόμιο. Αποικία σκουπιδιών, προσφύγων, λαθρομεταναστών και διαφόρων μορφών εγκληματικότητας. Μεταξύ των δύο, προτιμητέα είναι η πρώη! Αυτό που μετράει τώρα είναι να προχωρήση ταχύρυθμα το έργο και να ολοκληρωθή μια ώρα αρχύτερα μήπως λειτουργήση και σαν καταλύτης για περαιτέρω ανάπτυξη οικονομική μα και αισθητική της ευρύτερης Αθήνας.
(Εάν δεν επιθυμήτε να λαμβάνετε το πόνημά μου, παρακαλώ ενημερώστε με και θα σας αφαιρέσω από τη λίστα.)
*Ο Δημήτρης Ρομποτής ήταν δημοσιογράφος, έγινε εκδότης και τώρα δηλώνει πολιτικός μηχανικός/οδοντίατρος με ειδίκευση στις …γέφυρες και έδρα τη Νέα Υόρκη.
